วิธีง่ายๆ พื้นฐานคือ วัดด้วยการนับเอาดื้นๆ โดยปกติรอบขาเราจะใช้หน่วย รอบต่อนาที(rpm) ซึ่งเราอาจนับรอบขาไปเรื่อยๆ จนครบหนึ่งนาทีนั้นก็คือรอบขาที่เราใช้ หรือมีวิธีที่ง่ายกว่านั้น คือ นับรอบขาทีละสิบวินาที เช่น 10 วินาที นับได้ 10 รอบ นั้นคือเราปั่นด้วยรอบขา 10x6 = 60 rpm(รอบต่อนาที)
เช่น 10 วินาที นับได้ 15 รอบ นั้นคือเราปั่นด้วยรอบขา 15x6 = 90 rpm
ก็ประมาณนี้ครับ
ทีนี้มาพูดถึงสถานการจริงหากเราจะซ้อมรอบขาแน่นอนเราต้องเอารอบขาเป็นที่ตั้งผมเองก็ไม่ใช่ผู้รู้เรื่องการฝึกซ้อมแต่พอทราบมาว่าเราควรซ่อมที่รอบขาหนึ่งๆ เช่น ที่รอบขา 60-90 rpm (สำหรับมือใหม่)
จริงๆแล้วรอบขาช่วงนี้เป็นช่วงที่ปั่นสบายๆ ที่สุด แต่อีกในหนึ่งหาใช้เกียร์หนักในรอบขานี้ก็ไม่สบายสักเท่าไหร่ครับ ฮ่าๆๆๆ (อยู่ที่กำลังและความเร็ว และ อื่นๆ ในขณะนั้น)
เอาละครับเข้าเรื่องกันจริงๆสักที ก็อย่างที่บอกครับหากเราอยากจะฝึกรอบขาให้ร่างกายชิน แต่ไม่อยากลงทุนซื้อเครื่องวัดรอบขาเพราะอาจไม่ได้จำเป็นมากสำหรับมือสมัคเล่นที่ปั่นเอาสนุก เอาสุขภาพสักเท่าไหร่ แต่ในกรณีนี้ผมจะพูดถึงการวัดรอบขาด้วยไมล์วัดความเร็วตามหัวข้อซึ่งแน่นอน เราต้องมีไมล์วัดความเร็วซะก่อน
เกรินมาเยอะละ เริ่มกันเลยครัช
ขั้นตอนมีดังนี้ครับ
1. เราต้องรู้ขนาดของวงล้อของเราก่อน (เพื่อให้ง่ายผมขอไม่แสดงที่มาสูตรนะครับ) จุดประสงค์ก็เพื่อหาเส้นรอบวงของล้อเพื่อใช้ในการคำนวณครับมีสูตรคำนวณตัวอย่างเช่น
ยาง 26X2.20 จะมีตัวเลขในวงเล็บบอกขนาดเป็นมิลลิเมตร (56-559)
56 x 2 = 112
112+559 = 671
676 x 3.14 = 2106.94 mm ; (Pi = 3.14) นี้คือเส้นรอบวงของล้อ(รวมยาง)
2. หาอัตราทดเกียร์
วิธีหาอัตราทดเกียร์คือ จำนวนฟันจานหน้าหารด้วยจำนวนฟันจานหลัง
ง่ายๆครับ (หน้า T) / (หลัง T) ; T คือ จำนวนฟัน
เช่น รถผมเองใช้จานหน้า 38T (รถผมมีใบเดียวครับ)
เฟืองด้านหลังมี 9 ชั้นตามลำดับคือ 11, 13, 15 , 17 , 20 , 23 , 26 , 30 , 34 T
เพื่อให้ง่ายผมจึงทำใส่ โปรแกรม Excell จะได้ดังนี้ครับ
| อัตราทด | |
| เฟืองโซ่(T) | 38T |
| 11T | 3.455 |
| 13T | 2.923 |
| 15T | 2.533 |
| 17T | 2.235 |
| 20T | 1.900 |
| 23T | 1.652 |
| 26T | 1.462 |
| 30T | 1.267 |
| 34T | 1.118 |
ความหมายของสมการนี้คือ จานหน้าหมุน 1 รอบ จานหลังจะหมุน 3.455 รอบ
3. คำนวณอัตารเร็วรอบขา จากความเร็วที่จักรวิ่ง
สมการคือ
ความเร็วจักรยาน (km/h) = เส้นรอบวงของล้อ(km) X อัตราเร็วรอบขา(rpm) X อัตราทด
สมมติ ว่าเราต้องการฝึกรอบขาที่ 90 รอบต่อนาที (rpm) ต้องใช้ความเร็วเท่าไหร่ในอัตราทดที่เท่าไหร่
ก่อนอื่นผมมี เส้นรอบวง 2106.94 mm (จากข้อ 2)
อัตราทด 38:11 = 3.455 (จากข้อ 3)
ต้องการรอบขา 90 rpm
แทนค่าในสมการ
เส้นรอบวงของล้อ X อัตราทด X รอบขา = ความเร็วจักรยาน
2106.94 mm X 3.455 X 90rpm = 655066.8 mm/min (มิลลิเมตรต่อนาที)
จะเห็นว่าหน่วยไม่ตรงกำที่เราตั้งใจไว้นะครับ นั้นคือ km/h
ดังนั้นเราก็ต้องมาแปลงหน่วยกัน(ขอไม่อธิบายที่มานะครับ) คือ
(655066.8 mm/min) x 60 / 1000 / 1000 (คือคูณด้วย 60 หารด้วย 1000 สองครั้ง)
จะได้ 39.304 km/h
ความหมาย คือ ที่ ล้อใส่ยางขนาด 26x2.20 (56-559)
ที่ จานหน้า 38ฟัน เฟืองหลัง 11ฟัน
ต้องปั่นที่ความเร็ว ประมาณ 39.30 km/h
ถึงจะได้รอบขาที่ 90 rpm (รอบต่อนาที)
บระเจ๊า !!!! นี้มันขาแรงมากๆๆๆๆ ไม่ต้องตกใจครับโดยปกติถ้าเราซ้อมจะไม่ได้ใช้อัตราทดนี้ครับพูดง่ายๆคือจานหน้าใหญ่สุด(ของรถผมนะครับ)เฟืองหลังเล็กสุด
จะเห็นว่าความเร็วที่ใช้จะเปลี่ยนไปเมื่อเราเปลี่ยนอัตราทด ที่ความเร็วรอบเดิม
ดังนั้นเราต้องหา เส้นรอบวงของรถเราเอง อัตราทดเฟืองของรถเราเอง
แล้วมานั้งคำนวนหาความเร็วที่เหมาะสมกับรอบขาที่เราใช้
ดังเช่นผมเองได้ทำเป็นตารางออกมาไว้ดูเลย(โดยใช้โปรแกรม Excell ช่วยในการคำนวณ ซึ่งหาได้ง่ายสุดแล้ว)
ดังนี้ครับ
| อัตราทด | ความเร็ว (km/h) | |||||
| เฟืองโซ่(T) | 38 | รอบขา 60 rpm | 80 rpm | 90 rpm | 100 rpm | 120 rpm |
| 11 | 3.455 | 26.20 | 34.94 | 39.30 | 43.67 | 52.41 |
| 13 | 2.923 | 22.17 | 29.56 | 33.26 | 36.95 | 44.34 |
| 15 | 2.533 | 19.22 | 25.62 | 28.82 | 32.03 | 38.43 |
| 17 | 2.235 | 16.95 | 22.61 | 25.43 | 28.26 | 33.91 |
| 20 | 1.900 | 14.41 | 19.22 | 21.62 | 24.02 | 28.82 |
| 23 | 1.652 | 12.53 | 16.71 | 18.80 | 20.89 | 25.06 |
| 26 | 1.462 | 11.09 | 14.78 | 16.63 | 18.48 | 22.17 |
| 30 | 1.267 | 9.61 | 12.81 | 14.41 | 16.01 | 19.22 |
| 34 | 1.118 | 8.48 | 11.30 | 12.72 | 14.13 | 16.95 |
และจะเห็นว่า ที่รอบขาเดียวกัน จะใช้อัตราเร็วที่ลดลงที่เกียร์ที่ลดลง หรือเรารอบขาคงที่ที่เท่าเดิมความเร็วก็จะลดลง
*อัตราทดในตารางคือเฟืองหลัง 9 ชั้น ซึ่งจากบนสุดคือ 9 8 7 .....ตามลำดับ
จบแล้วครับ ลองเอาไปประยุคใช้ดูนะครับ ขั้นตอนอาจจะซับซ่อนสักนิดแต่พอทำเป็นตารางออกมาก็จะใช้ง่ายครับ
ขอบคุณที่เข้ามาอ่านครับ
นายรัฐพล ยัญญะจัทร์
15 พ.ค. 2558
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น